سلامت نیوز :کمبود اعتبارات برنامه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی به شکلی باعث کندروی‌ای در اجرای این برنامه‌ها شده است که از سازمان بهزیستی کل کشور خبر می‌رسد بر اساس اعتبارات مالی برنامه‌های ملی اعتیاد، دولت بودجه این برنامه‌ها را تا حد قابل توجهی کاهش داده و به برنامه‌های اجباری درمان اعتبار افزوده است. مساله‌ای که نشان‌دهنده کاهش اعتبار و اهمیت پیشگیری به عنوان اصل ثابت‌شده درمان و افزایش توجه دولت به درمان اجباری اعتیاد در کشور است.
این اقدام در شرایطی است که آخرین آمارهای رسمی در کشور نشان می‌دهد تعداد معتادان نسبت به مدت زمانی سال قبل افزایش قابل توجهی داشته است و تعداد آنها به مرز سه میلیون معتاد در کشور رسیده است؛ معتادانی که ترجیح می‌دهند در مراکز گذری و اماکن نگهداری موقت خدمات بگیرند تا اینکه در مراکز اجباری با سازوکارهای خاص خود قانع شوند که دست از اعتیاد بکشند.
همچنین دولت به شکلی با افزایش اعتبارات درمان اجباری معتادان، سعی در گسترش این نوع درمان دارد که منتقدان این طرح معتقدند درمان اجباری اعتیاد، مبتلایان را از برنامه‌های پیشگیری و درمان اعتیاد فراری می‌دهد؛ در حالی که بودجه‌ها و اعتبارات دولتی به این سمت سرازیر می‌شود و دیگر کمتر بهایی برای اقدامات نرم و استانداردتری همچون توزیع سرنگ، پنبه‌های الکلی استریل و وسایل جلوگیری‌کننده به معتادان داده می‌شود. در همین رابطه مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی معتقد است: «در حال حاضر ما در سازمان بهزیستی بیش از هرچیز نگران این هستیم که همین فعالیت‌ها دچار مشکلاتی شود؛
به این معنا که مسوولان همین اندک‌اعتبارات را هم قطع کنند.» البته نگرانی مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی به این جمله ختم نمی‌شود. او همین چند روز پیش از کاهش اعتباراتی خبر داده بود که بر اساس آن قرار بود سازمان بهزیستی آسیب‌ها و خطرات ناشی از وجود معتادان در جامعه را کاهش دهد؛ معتادانی که دیگر قادر به ترک نیستند و به دلیل فقر و مشکلات مالی در رفتارها و روابط‌شان بی‌مبالاتی می‌کنند.
فرید براتی در گفت‌وگو با «شرق» با تاکید بر اینکه امسال جمعیت معتادان پراکنده در شهر که به مراکز گذری مراجعه می‌کنند بیشتر شده است، می‌گوید: این مساله در شرایطی است که اعتبارات کمتر از قبل شده است.
با این حال در درمان اعتیاد دو برنامه مد نظر قرار گرفته است؛ طرح‌های اجباری و برنامه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی که بر اساس آن برنامه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی به آن دسته از معتادانی کمک می‌کند که تزریقی هستند و دیگر امیدی به ترک آنها نیست. توزیع سرنگ و پنبه الکلی استریل در مراکز نگهداری گذری انجام می‌شود و به آن دسته از معتادانی که بی‌خانمان هستند در جایی به نام شتلر یا سرپناه خدماتی نظیر شام، جای گرم و صبحانه ارایه می‌شود و در صورت داشتن زخم، کار پانسمان آنها انجام می‌شود.»
او پیش از این از تعطیلی پنج مرکز گذری کاهش آسیب در کشور به دلیل عدم تامین اعتبار خبر داده و درباره آمار این مراکز به ایسنا گفته بود که در حال حاضر 107 مرکز گذری کاهش آسیب، 37 شتلر، 196 تیم سیار، 263 کمپ مجوزدار، 17 تی‌سی و 1005 مرکز سرپایی درمان اعتبار در کشور مشغول به فعالیت هستند اما این امکانات جوابگوی نیاز نیست و انتظار جلب حمایت و اعتبار بیشتری می‌رود زیرا وضعیت اعتیاد در کشور نامناسب است.»
او با تاکید بر اینکه «تنها اعتبار50 تا60 درصد مراکز گذری کاهش آسیب، تامین شده است»، می‌گوید: امسال تامین این بودجه به نسبت بودجه مراکز اجباری کمتر شده. این تصمیم بر اساس قانون تشخیص مصلحت نظام که درمان را اجباری دانسته، اتخاذ شده و قرار است بخش زیادی از این هزینه‌ها در این بخش تامین شود.
این تصمیم درحالی گرفته می‌شود که تعداد مراجعان ما در مراکز گذری بیشتر هم شده و خیلی از کسانی که تمایلی به برنامه‌های اجباری ندارند، به این سمت کشیده می‌شوند. در طرح‌های اجباری معتادان با پلیس درگیر می‌شوند و این موضوع به کند شدن چنین طرح‌هایی دامن می‌زند.»
به گفته براتی، کمپ‌های ترک اعتیاد دسته‌ای دیگر از مراکزی هستند که به کار ترک معتادان می‌پردازند و در مقابل 280 مرکز دارای مجوز بیش از هزار مرکز غیرمجاز وجود دارد که به شیوه‌های غیراستاندارد متوصل می‌شوند: «به هیچ روی این مراکز مورد تایید ما نیست. به زودی اسامی تمام کمپ‌های مجوزدار و مورد تایید ما استان به استان و شهر به شهر اعلام می‌شود و به جز این اسامی، بقیه مراکز از نظر ما غیرمجاز هستند.»
درحالی‌که آمار تعداد معتادان در مراکز آموزشی، مدرسه و دانشگاه، پادگان‌ها و خانواده‌های در آستانه فروپاشی نشان از ناکارآمدی برنامه‌هایی دارد که در چند دهه گذشته آغاز شده است، اما این موضوع مورد تایید مدیر دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی نیست، چراکه او معتقد است باید وضعیتی را در نظر بگیریم که اگر چنین برنامه‌هایی به اجرا درنمی‌آمد، شرایط به مراتب بدتر از امروز بود.»
ما در مقایسه‌های بین‌المللی در اجرای برنامه‌های موقت کاهش آسیب‌های اجتماعی به مراتب موفق‌تر از کشورهای دیگر هستیم و گزارش مراکز بین‌المللی هم این موضوع را تایید می‌کند. در حال حاضر ما بیش از هرچیز نگران این هستیم که همین فعالیت‌ها دچار ضرب و مشکل شود؛ به این معنا که مسوولان همین اندک‌اعتبارات را هم قطع کنند. باید وضعیت موجود را حفظ کنیم. اعتیاد و مبارزه با آن، کار یک دولت نیست بلکه لازمه آن یک همت ملی است.»
او همچنین چالش در آموزش‌های پیشگیری در مهدهای کودک را یکی از مسایلی دانست که غفلت از آن بر بار دیگر مشکلات افزوده: «در آموزش پیشگیری از اعتیاد در محیط‌های آموزش، ریزش داشته‌ایم، مهدهای‌کودک اصلی‌ترین مکان آموزشی بحث پیشگیری هستند، اما به دلیل دعوای بین سازمان بهزیستی و وزارت آموزش و پرورش فعالیت‌ها در این زمینه دچار مشکل شده است.»
کمبود اعتبارات برنامه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی به شکلی باعث کندروی‌ای در اجرای این برنامه‌ها شده است که از سازمان بهزیستی کل کشور خبر می‌رسد بر اساس اعتبارات مالی برنامه‌های ملی اعتیاد، دولت بودجه این برنامه‌ها را تا حد قابل توجهی کاهش داده و به برنامه‌های اجباری درمان اعتبار افزوده است.
نظر شما